Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ

Ο άγιος Μάμας στην ορθόδοξη αγιογραφία εικονίζεται ως καβαλάρης πάνω σε ένα λιοντάρι και τούτο,
διότι είχε φιλικές σχέσεις με τα ζώα και με αυτά ακόμη τα λεγόμενα άγρια. Ο άγιος Μάμας, όπως άλλωστε όλοι οι Άγιοι, ήταν άνθρωπος αληθινός και ισορροπημένος. Λάτρευε τον Δημιουργό της κτίσεως και αγαπούσε και σεβόταν τα δημιουργήματά Του, μέσα στα οποία υπάρχει η άκτιστη ενέργειά Του.

Γεννήθηκε στη Γάγγρα της Παφλαγονίας το 260 μ.Χ., από γονείς χριστιανούς, το Θεόδοτο και τη Ρουφίνα, όταν αυτοί ήταν μέσα στη φυλακή, οπού πέθαναν προσευχόμενοι. Ό Μαμάς, βρέφος ακόμα, έμεινε ορφανός. Όμως, μια πλούσια χριστιανή γυναίκα, ή Αμμία, τον υιοθέτησε και τον ανέθρεψε με στοργή μητρική και σύμφωνα με το πνεύμα του Ευαγγελίου. Επειδή δε ονόμαζε τη θετή του μητέρα συνεχώς μάμα, δηλ. μαμά, ονομάστηκε Μάμας. Όταν έγινε 15 χρονών, πιάστηκε από ειδωλολάτρες, διότι χωρίς φόβο, δημόσια, ομολογούσε το Χριστό. Τότε τον χτύπησαν με ραβδία αλύπητα. Κρέμασαν στο λαιμό του μολυβένιο βαρίδιο και τον έριξαν στη θάλασσα. Όμως με τη δύναμη του Θεού σώθηκε από πνιγμό και κρύβεται σε σπήλαιο. Εκεί τρέφεται με  γάλα από ελαφίνες . Ο άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος λέγει ότι κάθε έλαφος έτρεχε να προλάβει την άλλη για να δώσει αυτή πρώτη τον μαστό της και να θηλάσει τον Άγιο. Έπειτα τον ξανασυνέλαβαν και τον έριξαν σε αναμμένο καμίνι και μετά τροφή στα θηρία. Αλλά επειδή και απ' αυτά σώθηκε θαυματουργικά, διαπέρασαν την κοιλιά του με τρίαινα και έτσι από την παρούσα ζωή ανεχώρησε προς τον Κύριον το έτος 275 δια να λάβει τον στέφανον της αθλήσεως.  Μας θυμίζει δε τα λόγια του Κυρίου, πού είπε: "όστις ούν ταπεινώσει εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτος εστίν ό μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών" (Ευαγγέλιο Ματθαίου, ιη' 4.)  Όποιος, δηλαδή, ταπεινώσει τον εαυτό του σαν το παιδάκι αυτό, αυτός είναι ό μεγαλύτερος στη βασιλεία των ουρανών.

Σημειώνεται εδώ σύμφωνα με το μέγα συναξαριστή ότι «ο άγιος Μάμας αφ’ ού εδέχθη την μαρτυρικήν και ολοϋστερινήν εκείνην λόγχην εις τα σπλάχνα, εξήλθεν από το θέατρον κρατών με τας χείρας τα εντόσθιά του, άπερ έμελλον να χυθούν έξω · και μόλις ήρκεσε να φθάση εις ένα τόπον, απέχοντα από την πόλιν Καισάρειαν έως εν στάδιον. Ύστερον η Αμμία, η θρεψαμένη αυτόν γυνή, έκτισε πολυτελώς ένα ωραίον Ναόν εις το όνομα του αγίου Μάμαντος · εις τούτον δε τον Ναόν εώρταζον ετησίως οι Καισαρείς κατά τον καιρόν της ανοίξεως. Όπου μία φορά ο Θεολόγος Γρηγόριος, παρόντος και του μεγάλου Βασιλείου, εξεφώνησε τον πανηγυρικόν λόγον, τον οποίον έχει εις την καινήν Κυριακήν του Θωμά · ένθα και λέγει η καλή εκείνη και ρητορική και μεγαληγόρος γλώσσα : « Τί τάλλα; νυν Μάρτυρες αιθριάζουσι και πομπεύουσι, και λαμπροίς τοις βήμασι συγκαλούσι λαόν φιλόχριστον, και τους άθλους δημοσιεύουσι τούτων εις έστι και ο εμός στεφανίτης · εμός γαρ, ει και μη παρ’ εμοί · πιπτέτω φθόνος (τούτο λέγει ο Άγιος αστείως δια τον μέγαν Βασίλειον) ειδότι λέγω, Μάμας ο περιβόητος και ποιμήν και Μάρτυς · ο πρότερον μεν τας ελάφους αμέλγων κατεπειγομένας αλλήλων (κάθε γαρ μία έλαφος εσπούδαζε να προλάβει από την άλλην, δια να δώσει το βυζί της εις τον Μάρτυρα), ίνα ξένω γάλακτι τραφή δίκαιος · νυν δε ποιμαίνων λαόν Μητροπόλεως, και το έαρ εγκαινίζων σήμερον ταις πολλαίς χιλιάσι των απανταχόθεν επειγομένων.» Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος τον ονομάζει όχι μόνο μάρτυρα, αλλά και ποιμένα, παρ’ όλο που δεν είχε λάβει την μυστηριακή ιερωσύνη. Και τούτο, διότι οι άγιοι είναι οι αληθινοί ποιμένες του λαού, που τον οδηγούν στην σωστή και ισορροπημένη ζωή και τελικώς στην σωτηρία.

Απολυτίκιο. Ήχος γ'.

Θείας πίστεως...

Θείον βλάστημα, Μαρτύρων πέλων, ήκολούθησας, άσχέτω πόθω, τοις ένθέοις αληθώς τούτων ίχνεσι και του Σωτήρος κηρύξας το όνομα, έθαυμαστώθης σοφέ δι' αθλήσεως. Μάμα ένδοξε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.